Tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de son derece aktif biçimde çalışan, kendilerini konularında “uzman” olarak tanıtan Hristiyan misyonerlerin iftiralarından birine göre; üçlü birlik doktrini (has v’şalom) Yahudi Kutsal Kitabı’nın birçok ayetinde yer almaktadır.
Bu misyonerlere göre, açıklanamaz bir gizem, insan aklının ötesinde bir gerçek, insan tarafından kavranamaz bir sır olan Tanrı’nın üçlü birlik doğası, Yahudiliğin inanç beyanı olan “Şema”da;
Dinle Yisrael! Aşem Tanrımız’dır; Aşem ‘Bir (ehad)’ dir!
Yasa’nın Tekrarı 6:4
ayetinde yer almaktadır!
Hristiyan İddiaları
İddia 1:
Dinle Yisrael! Aşem Tanrımız’dır; Aşem ‘Bir (ehad)’ dir!
Yasa’nın Tekrarı 6:4
ayetinde yer alan “Bir” (ehad) kelimesi “Mutlak Birlik” anlamına gelmez. “Ehad” kelimesi “bileşik birlik” anlamına gelir.
Bu sebeple bir erkek, babasını ve annesini bırakıp eşiyle birleşmelidir ve tek (ehad) vücut haline gelmelidirler.
Yaratılış 2:24
Burada, tek (ehad) beden iki bedenden oluştuğuna göre, “ehad” kelimesi “bileşik birlik” anlamına gelir ve içerisinde çokluk bulunur.
…bir değnek gibi onları birbirlerine bitiştir de, senin elinde bir (ehad) olsunlar.
(Ezekiel 37:17)
Burada, tek (ehad) değnek, iki değnekten oluştuğuna göre, “ehad” kelimesi “bileşik birlik” anlamına gelir ve içerisinde çokluk bulunur.
Eşkol vadisine kadar geldiler ve oradan, [üzerinde] bir (ehad) üzüm salkımı [ile birlikte] bir asma dalı keserek onu çifte sırık üstünde taşıdılar. Ayrıca narlardan ve incirlerden de [aldılar].
Çölde Sayım 13:23
Bir (ehad) üzüm salkımı, birden fazla üzüm tanesinden oluştuğuna göre, “ehad” kelimesi “bileşik birlik” anlamına gelir ve içerisinde çokluk bulunur.
Tanrı ışığa “Gündüz” adını verdi ve karanlığa “Gece” adını verdi; akşam oldu ve sabah oldu; bir (ehad) gün.
Yaratılış 1:5
Bir (ehad) gün, gündüz ve geceden oluştuğuna göre, “ehad” kelimesi “bileşik birlik” anlamına gelir ve içerisinde çokluk bulunur.
İddia 2:
“ehad” kelimesi “bileşik birlik” anlamına gelir. Sayısal olarak, tek başına birliği ifade eden kelime “yahid” veya “vad” kelimeleridir. Tek başına birliği ifade eden bu kelimeler Tora’da Tanrı için kullanılmazlar. Bunun yerine “bileşik birlik” anlamındaki “ehad” kelimesi kullanılır.
Yasa’nın Tekrarı 6:4’te Tanrı, Kendisi’ni “yahid” veya “vad” kelimeleri ile değil, “ehad” kelimesi ile tarif etmektedir. Bunun nedeni, O’nun birliğinin sayısal, mutlak bir birlik olmadığını bize göstermek içindir. O’nun birliğinin bileşik bir birlik olduğunu anlamamız içindir.
İddia 3:
Yahudiler, bu durumun farkındadır. Bu nedenle Rambam (Maimonides) 13 İnanç İlkesi’ni açıklarken Yasa’nın Tekrarı 6:4 ayetini yazarken “ehad” yerine “yahid” kelimesini kullanmıştır. Yani, Maimonides, “ehad” kelimesinin “bileşik birliği” ifade ettiğini biliyordu, bu nedenle “ehad” kelimesini “yahid” kelimesi ile değiştirmiştir.
Yanıt:
İbranice (ehad) kelimesinin “bileşik birlik” anlamına geldiği iddiası, İbranice dilinde temel seviyede dahi bilgi sahibi olmayan kişiler için kafa karıştırıcı olabilir.
İbranice’de “ehad” kelimesi, Türkçe’deki “bir” kelimesi ile aynı anlama sahiptir. Örneğin, “Bir yemek takımı altı tabaktan oluşur” ya da “Elimde bir kalem var” diyebiliriz. Bu iki örneği kullanarak, “bir” kelimesinin, bir yemek takımında olduğu gibi birden fazla şeyi, ya da bir kalemde olduğu gibi tek bir şeyi ifade edebileceğini görebiliriz. Özetle, İbranice “ehad” kelimesi, Türkçe’deki “bir” kelimesi gibi birden fazla öğeyi içeren bir grup ya da “yalnızca tek bir” anlamına gelebilir.
“Ehad” kelimesi Yahudi Kutsal Metinleri’nde yaklaşık 1000 kez kullanılır ve neredeyse daima sayısal tekliği ifade eder. Bununla birlikte nadiren, yukarıda verilen ayetlerdeki gibi, içinde birden fazla öğenin bulunduğu birliği ifade ettiği örnekler de vardır (Ör: Yaratılış 2:24). Ancak, Hristiyanlar “ehad” kelimesinin “tek bir şey” anlamına geldiği çok fazla sayıdaki ayetleri hiçbir zaman örnek göstermeyeceklerdir. Sadece Yaratılış 1:5 ve Çölde Sayım 13:23 gibi ayetleri örnek göstererek, konu hakkında bilgisi olmayan kişilerde, “ehad” kelimesinin “bileşik birlik” anlamına geldiği yanılsamasını yaratmaya çalışacaklardır.
Elbette, hiçbir şey hakikatten bu kadar uzak olamaz.
Tora şöyle der:
Hükümlü, iki şahidin tanıklığına göre veya üç şahidin tanıklığına göre öldürülecektir; tek (ehad) şahidin tanıklığına göre öldürülmeyecektir.
Yasa’nın Tekrarı 17:6
Ehad! İki değil, üç değil, Tek Bir (ehad) şahit kişi! Bir şahit kişi, çoklu birlik midir? Yoksa, yalnızca bir kişi midir?
Bir kişiye karşı, yapabileceği herhangi bir yanlışta, her türlü günah için veya her türlü hata için (ehad) [tek] bir şahit tanıklık edemez. [Böyle bir] Konu, [ancak] iki şahidin tanıklığına göre veya üç şahidin tanıklığına göre kesinlik kazanacaktır.
Yasa’nın Tekrarı 19:15
Ehad! İki değil, üç değil, Tek Bir (ehad) şahit kişi! Bir şahit kişi, çoklu birlik midir? Yoksa, yalnızca bir kişi midir?
Yalnız (ehad) bir adam vardı, Oğlu da kardeşi de yoktu.
İki kişi bir (ehad) kişiden iyidir, Çünkü emeklerine iyi karşılık alırlar.
Biri (ehad) düşerse, öteki kaldırır. Ama yalnız olup da düşenin vay haline! Onu kaldıran olmaz.
Ayrıca iki kişi birlikte yatarsa, birbirini ısıtır. Ama tek (ehad) başına yatan nasıl ısınabilir?
Yalnız biri (ehad) yenik düşer, Ama iki kişi direnebilir. Üç kat iplik kolay kolay kopmaz
Vaiz 4:8-12
Ehad! İki değil, Tek Bir (ehad) adam! Bu ayetlerdeki tek bir adam çoklu birlik midir? Yoksa, yalnızca bir kişi midir?
Biz, hepimiz (ehad) tek bir kişinin oğullarıyız. Biz dürüst kişileriz. Kullarınız casusluk yapmamıştır.
Yaratılış 42:11
Ehad! İki değil, Tek Bir (ehad) kişi! Bu ayetteki tek bir kişi çoklu birlik midir? Yoksa, yalnızca bir kişi midir?
Paro [birilerini] gönderdi ve Yisrael’in hayvanlarından (ehad) bir [hayvan] bile ölmediğini öğrendi.
Mısır’dan Çıkış 9:6
Ehad! Tek Bir (ehad) havan bile! Bu ayetteki tek bir hayvan, çoklu birlik midir? Yoksa, yalnızca tek bir hayvan mıdır?
Kendi adına adamlar gönder ve Benim Bene-Yisrael’e vermekte olduğum Kenaan Ülkesi’ni araştırsınlar. Her atasal kabile adına birer (ehad) kişi gönderin. Her biri (ehad) aralarında lider [konumunda olsun].
(Çölde Sayım 13:2)
Ehad! İkişer değil, Bir (ehad) kişi! Bu ayetteki tek bir kişi çoklu birlik midir? Yoksa, yalnızca bir kişi midir?
İnsanoğlu, İsrail’in viran olmuş kentlerinde yaşayanlar, ‘İbrahim tek (ehad) kişiyken ülkeyi miras almıştı. Oysa biz kalabalığız, ülke miras olarak bize verilmiştir’ diyorlar.
Ezekiel 33:24
Ehad! İbrahim, bir (ehad) kişi midir, yoksa İbrahim çoklu birlik midir?
Ve bütün dünya üzerinde HaŞem kral olacak; o gün HaŞem (ehad) Bir, ve İsmi (ehad) Bir olacak.
Zekeriya 14:9
Ehad! Tanrı yalnız Bir’dir.
Çünkü, işte, Yeşunun önüne koyduğum taş, üzerinde yedi gözü olan tek (ehad) taş; işte, onun oyma işini ben yapacağım, HaŞem’in sözü ve bir günde o memleketin fesadını ortadan kaldıracağım.
Zekeriya 3:9
Ehad! İki ya da üç taş değil, tek bir (ehad) taş. Yoksa, taş çoklu birlik midir?
Onlar yoldayken, Avşalom’un kralın bütün oğullarını öldürdüğü, (ehad) birinin bile sağ kalmadığı söylentisi Davut’a ulaştı.
2 Samuel 13:30
Ehad! İki kişinin değil, Bir (ehad) kişi bile! Bu ayetteki tek bir kişi çoklu birlik midir? Yoksa, yalnızca bir kişi midir?
O zaman gizlendiği yerlerden birinde Davut’un üstüne yürürüz; yeryüzüne düşen çiy gibi üzerine gideriz. Onu da, yanındakilerin (ehad) birini bile yaşatmayız
2 Samuel 17:12
Ehad! İki kişinin değil, Bir (ehad) kişi bile! Bu ayetteki tek bir kişi çoklu birlik midir? Yoksa, yalnızca bir kişi midir?
Atanız İbrahim’e, sizi doğuran Sara’ya bakın. Çağırdığımda tek (ehad) kişiydi İbrahim, Ama ben onu kutsayıp çoğalttım
Yeşaya 51:2
Ehad! İbrahim, bir (ehad) kişi midir, yoksa İbrahim çoklu birlik midir?
Pers krallığının önderi yirmi bir gün bana karşı durdu. Sonra baş önderlerden biri (ehad) Mikail bana yardıma geldi, çünkü orada, Pers krallarının yanında alıkonulmuştum.
Daniel 10:13
Ehad! Meleklerden biri (ehad) olan Mikail, çoklu birlik midir?
Halkın İsrail’e benzer tek bir (ehad) ulus yok dünyada. Kendi halkın olsun diye onları kurtarmaya gittin.
2 Samuel 7:23
Ehad! Tek bir (ehad) ulus bile yok!
Birdir (ehad) benim eşsiz güvercinim; Biricik (ehad) yavrusudur anasının…
Ezgiler Ezgisi 6:9
Ehad! Bir tane (ehad) mi güvercin var? Yoksa güvercin çoklu birlik midir?
Yukarıdaki ayetlerde aynı İbranice kelime (ehad) kullanılır ve açıkça görüldüğü gibi [bir şahit, bir adam, bir kişi, bir tane, bir güvercin…], (ehad) kelimesi “bileşik birliği” değil, “yalnız, tek başına biri” ifade eder.
Akla hemen şu soru gelmektedir: Eğer İbranice (ehad) kelimesi “bileşik birliği” ya da “tek başına biri” ifade edebiliyorsa, bir ayet üzerinde çalışırken hangi tanımın doğru olduğunu nasıl anlayabiliriz?
Cevap her zaman belirleyici olan bağlamda yatmaktadır. Yasa’nın Tekrarı 6:4 ayetinin bağlamında, ya da Tanrı’nın ehad olarak tanımlandığı Yahudi Kutsal Metinleri’nin herhangi bir ayetinin bağlamında, Tanrı’nın çoklu birlik olduğunu ifade eden herhangi bir ayet var mıdır? Tanrı’yı anlatırken kullanılan ehad kelimesinin Tanrı’nın çoklu birliğini ifade ediyor olması için, cümlenin bağlamı, bunun Yazar’ın amaçladığı anlam olduğunu açıkça belirtmelidir. Yasa’nın Tekrarı 6:4’te “ehad” kelimesinin Tanrı’nın çoklu birliğini ifade ettiğini gösteren herhangi bir bağlamsal ipucu, ayetin öncesinde veya sonrasında var mıdır? Hayır! “Dinle Yisrael! Aşem Tanrımız’dır; Aşem ‘Bir (ehad)’ dir!” ayetinde tam ve mutlak birliği ifade eder. Tam tersine, aşağıda görecek olduğunuz gibi çok sayıdaki ayet, Tanrı’nın birliğinin mutlak, sayısal birlik olduğunu ifade etmektedir.
O Bir’dir ve O tek başına Tanrı’mızdır.
Hristiyanlar’ın ikinci iddiasında sayısal olarak, yalnız başına tek olmayı ifade eden ama Tanrı için kullanılmadığı söylenen “vad” kelimesini içeren ayetlerle başlayalım:
Ta ki, bilsinler, sen ki ismin HaŞem’dir, Bütün dünya üzerinde yalnız sen (lavaddeha) Yücesin.
Mezmurlar 83:18
Çünkü sen ulusun, harikalar yaratırsın, Tek (lavaddeha) Tanrı sensin
Mezmurlar 86:10
Ey Keruvlar arasında taht kuran İsrail’in Tanrısı, Orduların Tanrısı, bütün dünya krallıklarının tek (lavaddeha) Tanrısı sensin. Yeri, göğü sen yarattın.
Yeşaya 37:16
Ve şimdi, ya Tanrı’mız HaŞem, onun elinden bizi kurtar ve bütün dünya krallıkları bilsinler ki, yalnızca sen tek (lavaddeha) HaŞem’sin.
Yeşaya 37:20,
Sizi kurtaran, size rahimde biçim veren HaŞem diyor ki, “Her şeyi yaratan, gökleri yalnız başına (levaddi) geren, yeryüzünü tek başına seren..
Yeşaya 44:24
şöyle dua etti: “Ey Keruvlar arasında taht kuran İsrael’in Tanrısı HaŞem, bütün dünya krallıklarının tek (lavaddeha) Tanrısı sensin. Yeri, göğü sen yarattın
2 Krallar 19.15
Sen, yalnız (lavaddeha) sen HaŞem’sin; gökleri, göklerin göklerini, ve bütün ordularını, yeri ve onun üzerinde olan bütün şeyleri, denizleri ve onlarda olan bütün şeyleri sen yarattın…
Nehemya 9:6
Bunlar ve pek çok ayet Tanrı’nın sayısal olarak, yalnız başına tek olduğunu ifade eder.
Devam edelim.
Ben seni Mısır Ülkesi’nden – köle evinden – çıkarmış olan Tanrın Aşem’im.
Benim Önümde, senin için başkalarının tanrıları [muteber] olmasın.
Çıkış 20:2-3
Benim Önümde, senin için başkalarının tanrıları [muteber] olmasın.
Yasa’nın Tekrarı 5:7
Sana [kesin olarak] bilmen için gösterildi ki, Aşem – [sadece] O ‘Tanrı’dır, O’ndan başkası yoktur!
Yasa’nın Tekrarı 4:35
[Şunu] Bugün bil ve kalbine [sürekli olarak] tekrarla ki, Aşem – yukarıda, göklerde ve aşağıda, yerde [sadece] O ‘Tanrı’dır; başkası yoktur!
Yasa’nın Tekrarı 4:39
Görün, şimdi, ki Benim! Benim O! Ve yanımda [başka] ilah yoktur.
Yasa’nın Tekrarı 32:39
Kimse HaŞem gibi kutsal değildir; Çünkü senden başka yoktur, Ve Tanrımız gibi kaya yoktur.
1 Samuel 2:2
Sonunda dünyanın bütün ulusları bilsinler ki, tek Tanrı HaŞem’dir ve O’ndan başka yoktur.
1 Krallar 8:60
Ve şimdi, ya HaŞem Tanrımız, niyaz ederim, onun elinden bizi kurtar, ve bütün dünya krallıkları bilsinler ki, yalnız Sen HaŞem, yalnız Sen Tanrı’sın.
2 Krallar 19:19
Onları ülkede, İsrail dağları üzerinde tek (ehad) bir ulus yapacağım. Hepsinin tek (ehad) kralı olacak. Artık iki ayrı ulus olmayacaklar, iki krallığa bölünmeyecekler.
Ezekiel 37:22
Beni kime benzeteceksiniz ki, eşitim olsun?” diyor Kutsal Olan
Yeşaya 40:25
Ben HaŞem’im, adım budur. Onurumu bir başkasına, övgülerimi oyma putlara bırakmam.
Yeşaya 42:8
“Tanıklarım sizsiniz” diyor HaŞem, “Seçtiğim Kul, sizsiniz. Öyle ki beni tanıyıp bana güvenesiniz, Benim O olduğumu anlayasınız. Benden önce bir tanrı olmadı, Benden sonra da olmayacak. Ben, ben HaŞem’im, Benden başka kurtarıcı yoktur.”
Yeşaya 43:10-11
Yılmayın, korkmayın! Size çok önceden beri söyleyip açıklamadım mı? Tanıklarım sizsiniz. Benden başka Tanrı var mı? Hayır, başka Kaya yok; Ben bir başkasını bilmiyorum.”
Yeşaya 44:6
Çünkü gökleri yaratan HaŞem, Dünyayı yaratıp biçimlendiren, pekiştiren, üzerinde yaşanmasın diye değil, yaşansın diye biçimlendiren HaŞem–Tanrı O’dur– şöyle diyor: “HaŞem benim, başkası yok.
Yeşaya 45:18
Benden başka Tanrı yok, adil Tanrı ve Kurtarıcı Ben’im. Yok benden başkası.
Yeşaya 45:21
Beni kime benzetecek, kime denk tutacaksınız? Kiminle karşılaştıracaksınız ki, benzer olalım?
Yeşaya 46:5
Çünkü Tanrı benim, başkası yok. Tanrı benim, benzerim yok.
Yeşaya 46:9
Bana ait olan onuru başkasına vermem.
Yeşaya 48:11
Ben O’yum; ilk Ben’im, son da Ben’im.
Yeşaya 48:12
Ama seni Mısır’dan çıkaran Tanrın HaŞem Ben’im, Ben’den başka tanrı tanımayacaksın, çünkü başka kurtarıcı yoktur.
Hoşea 13:4
Bileceksiniz ki, İsrail halkının arasındayım, Tanrınız HaŞem Ben’im, başka yok.
Yoel 2:27
Ya HaŞem, bir benzerin yok, senden başka tanrı da yok!
1 Tarihler 17:20
Görüldüğü gibi, Yahudi Kutsal Metinleri boyunca Tanrı’nın yalnız tek mutlak birlik olduğu defalarca tekrarlanmaktadır. Yasa’nın Tekrarı 6:4’te “ehad” kelimesinin “bileşik birlik” anlamında olmasını destekleyecek ne öncesinde ne de sonrasında, bağlamsal olarak hiçbir destek bulunmamaktadır.
Üçlü Birlik öğretisi, Yahudi Kutsal Metinleri’ne yabancı bir öğretidir ve hiçbir yerinde bu öğretiye dair bir ima dahi yoktur.
Hristiyanlar’ın Yasa’nın Tekrarı 6:4’te “ehad” kelimesini bileşik birlik olarak anlamalarının nedeni, zaten Üçlü Birlik doktrinine inanıyor olmalarıdır ve Yahudi Kutsal Metinleri’ni arayıp inançlarını destekleyecek bir şeyler bulma nafile çabasından kaynaklanmaktadır. Hristiyanlar metinden anlam çıkarmayı değil, zaten kabul etmiş olduğu anlamları metine yüklemeyi amaçlamaktadır.
Maimonides (Rambam), Şema’yı değiştirdi mi?
Dünyanın hiçbir yerinde, el yazımı Tora kopyalarında Yasa’nın Tekrarı (Devarim) 6:4 ayetindeki “ehad” kelimesi “yahid” kelimesi ile değiştirilmiş değildir. Tora’nın tüm el yazımı kopyaları aynıdır. Buna Ölü Deniz Yazmaları (M.Ö. 3.yüzyıl) da bulunan Yasa’nın Tekrarı bölümleri de dahildir. Ve sonradan basılan tüm Tora kitaplarında Yasa’nın Tekrarı (Devarim) 6:4 ayetinde “ehad” kelimesi bulunmaktadır.
Maimonides’in bu ayetteki “ehad” kelimesini “yahid” kelimesi ile değiştirdiği yalanının kökeni, Tora’daki Yasa’nın Tekrarı 6:4 ayetini Maimonides tarafından oluşturulan 13 Temel İnanç İlkesi ile karıştırmaktan gelmektedir.
Büyük Maimonides (M.S. 1135 – 1204) Roma Katolik Kilisesi’nin savunucuları ve onların Kutsal Kitap ile ilgili çarpıtmalarına aşinaydı. 13 Temel İnanç İlkesini’ni yazarken ikinci ilke olarak şöyle yazmıştır:
Tüm imanımla inanırım ki Yaratıcı, Onun Adı Kutsaldır, Bir’dir (yahid) ve O’nun gibi bir birlik yoktur ve O tek başına Tanrı’mızdır. O, olmuş, olan ve olacak olandır.
Buradaki “Bir (yahid)” kelimesi, Tanrı’nın her boyutu ve tanımı kapsayan, Tek, tekil, Birlik oluşunu ifade eder. Yanında, önünde, arkasında, öncesinde, sonrasında, içinde, dışında hiçbir kişi, nitelik, özellik, aracı olmadığı anlamına gelir. Tanrı’nın ilahi kişiliklerin bileşimi olduğu anlamına gelmez.
Bazı Hristiyanlar Maimonides’in bu inanç ilkesini okuduklarında, Maimonides sanki Yasa’nın Tekrarı 6:4’ün metninde bir değişiklik yapmış gibi hayal etmektedir. Şüphesiz ki Maimonides üçlü birlik fikrini asla kabul etmemiştir. Roma Katolik Kilisesi’nin saldırıları karşısında Tek Tanrıcılığı güçlendirmeye çalışmış ve Yahudi inanç ilkelerini özetlerken, bu temeli vurgulamıştır. Şema’nın (6:4) kendisinde (has v’şalom) tek bir harf bile değiştirmemiştir. Hiçbir Yahudi böyle bir şeyi aklından bile geçirmez.
Görüldüğü gibi, Şema içerisindeki “ehad” kelimesinin “bileşik birlik” olduğu iddiası, bir yanlış anlamadan kaynaklanmamaktadır. Kasıtlı bir oyundur.
Kutsal Kitabınızı bilin!
Kutsal Kitabınızı bilirseniz, kimse inancınızı ve Tanrı ile olan bağlantınızı çalamaz.