ChaBaD
Liadi’den Rabi Schneur Zalman ya da hasidimleri (hasidik hareketi takip edenleri) tarafından sevgiyle bilindiği gibi Alter Rebbe, Baal Shem Tov’un kurduğu hareketin lideri olan Mezritch Maggid’i Rabi Dovber’i takip etti. Dahi bir çocuk olarak Alter Rebbe, olağanüstü belleği ve Tora’nın tüm yönlerini derinlemesine kavraması ile şaşkınlık yaratmıştı. Genç bir adam olarak Mezritch’in çekimine kapılmış, burada Maggid’in en önde gelen öğrencilerinden biri olmuş ve Baal Shem Tov’un öğretilerini özümsemiştir. Maggid, kendisine Karo’nun yasalarını içerecek Yahudi Yasası Kurallarını ve yasanın nedenlerini kısaca açıklamalarla yazması talimatını verdi. Eseri, dünyaca bir başyapıt olarak kabul edildi ve Alter Rebbe’nin Tora bilgeliği konusundaki dehası tartışmasızdı.
Maggid’in vefatından sonra, Rus hasidimin büyük çoğunluğu Alter Rebbe’yi kendi liderleri olarak seçti. Binlerce kişi ona rehberlik ve kutsamalar için akın etti ve Alter Rebbe, manevi sorularına ve ikilemlerine cevap veren yazılar yazmaya başladı. Bu yazılar Tanya kitabının temelini oluşturdu.
Tanya, Hassidizm’in “Yazılı Yasası” -Tora Şebitav- olarak kabul edilir. Çalışmanın ilk bölümü olan Likutei Amarim(Sözler Derlemesi) kişinin durumunu ve kişinin karakterini iyileştirme ve böylece yaratılma amacını yerine getirme mücadelesi ile ilgilidir. İkinci bölüm, Shaar HaYichud Ve’haemuna (Birlik ve İnanç Kapısı), yokluktan yaratılış ve Üçüncü Bölüm, Teşuva’nın dinamiğiyle (Tövbe) ile ilgili olan Igeret HaTeshuvah’tır (Tövbe Mektubu). Dördüncü bölüm olan Igeret HaKodesh (Kutsal Mektuplar), Alter Rebbe tarafından takipçilerine gönderilen ve o dönemde yoksullaşan İsrail’deki hasidik topluluk için fon talep eden birçok mektubun derlemesidir. Beşinci bölüm olan Kuntres Acharon (Son Kitapçık), birçok karmaşık Kabalistik metinlerin derinlemesine bir açıklamasıdır.
Alter Rebbe, Hassidizme ChaBaD adı verilen yeni bir yol katarak devrim yarattı. ChaBaD, Chochmah-bilgeliği, Binah-anlayışı ve Daat-bilgi kelimelerinin kısaltmasıdır. Mistik kavramları entelektüelleştiren mantıksal bir yaklaşım, insan ruhundan ve tecrübelerinden çıkan paralellikler ve benzetmeler kullanarak. Baal Shem Tov ve Maggid’in ezoterik öğretileri ateşli, şifreli kapsüller içinde iken, Alter Rebbe’nin Tora’sı sade, hesaplı, ortalama zihin tarafından kolaylıkla sindirilirdi.
Alter Rebbe, meditatif bir süreç olarak “Dua Hizmeti” başlıklı Avodat Hatefillah’ı vurguladı ve takipçilerini duadan önce önce öğrenip daha sonra da dua öncesinde meditasyon yapmaya teşvik etti. Meditasyonları İlahi isimler ya da Yichudim üzerinde olan daha önceki Kabalistlerin aksine Alter Rebbe, Sovev Kol Almin, Memale Kol Almin (sonraki bir bölümde açıklayacağımız kavramlar), yaratılış amacı, ruhun inişi ve diğerleri gibi kavramlar üzerine meditasyonu teşvik etti. Başardığı şey, tamamen Yahudi Yasası’na bağlı, en derin ezoterik kavramları mantığa dayandıran, Aşem’i sevinçle seven ve kardeş Yahudi sevgisine odaklanan bir hareket yaratmaktı.
Öğretileri 19 Kışlev’de S.Petersburg’daki Sovyet hapishanesinde tutuklanıp serbest bırakıldıktan sonra yeni bir güç kazandı. Yüzeysel olarak, Hasidik cemaati desteklemek için İsrail’e para gönderme suçundan tutuklanmıştı.
O zamanlar İsrail Türklerin idaresi altındaydı. Türkler, Rusların düşmanıydı ve gönderilen para düşmanı desteklemek olarak görülüyordu. Bununla birlikte, Alter Rebbe, Baal Shem Tov ve Maggid’in kendisine hücresinde göründüğünü ve tutuklanmasının Göksel bir suçlamalardan ötürü; Tora’yı çok fazla açığa çıkardığından dolayı olduğunu belirtti. Öğretilerini yaymaktan vaz mı geçeceğini sordu.
Durması değil, aksine artması gerektiği şeklinde cevapladılar.
Serbest bırakılmasının ardından, öğretme tarzında belirgin bir değişiklik meydana geldi. “Söylemleri” ya da maamarim, ek açıklamalarla çok daha derinlemesine iniyordu. En sonunda, en derin Kabalistik fikirler normal zihin ve ruhun takdir edebileceği şekilde sunuluyordu. Kabalistik ifade ile, sonsuz Işık’ın insan zekasına süzülen bir açığa çıkışı, belirişi, ifşa oluşu idi.
O zamanlar İsrail Türklerin idaresi altındaydı. Türkler, Rusların düşmanıydı ve gönderilen para düşmanı desteklemek olarak görülüyordu. Bununla birlikte, Alter Rebbe, Baal Shem Tov ve Maggid’in kendisine hücresinde göründüğünü ve tutuklanmasının Göksel bir suçlamalardan ötürü; Tora’yı çok fazla açığa çıkardığından dolayı olduğunu belirtti. Öğretilerini yaymaktan vaz mı geçeceğini sordu.
Durması değil, aksine artması gerektiği şeklinde cevapladılar.
Serbest bırakılmasının ardından, öğretme tarzında belirgin bir değişiklik meydana geldi. “Söylemleri” ya da maamarim, ek açıklamalarla çok daha derinlemesine iniyordu. En sonunda, en derin Kabalistik fikirler normal zihin ve ruhun takdir edebileceği şekilde sunuluyordu. Kabalistik ifade ile, sonsuz Işık’ın insan zekasına süzülen bir açığa çıkışı, belirişi, ifşa oluşu idi.
Haftalık Tora “bölümünde”, iç boyutunda haftalık Sidra’yı anlatan söylemler olan Tora Or ve (Tora’nın Işığı) olarak bilinen ünlü eserleri ve Likutei Tora’yı (Tora Seçmeleri) geniş bir biçimde yazdı. Ayrıca ChaBaD hareketinde yedi lider ile bir zincir başlattı; bunların her biri Alter Rebbe’nin öğretilerini geliştirdi ve genişletti. Oğlu Rabi Dovber, babasının söylemlerinden her birini alıp daha çok açıklama yaparak genişletti. Rabi Dovber, Rusça’da “sevgi kenti” anlamına gelen Lubavitch adlı küçük bir kasabada da ikamet etti. Daha sonra bu kasaba, ChaBaD öğretileri ve kardeş Yahudi sevgisi ile eş anlamlı hale geldi.
Üçüncü Rebbe, Lubavitch’in Rabbi Menachem Mendel, aynı zamanda Tzemach Tzedek olarak da bilinir; Hassidizm’in öğretilerini aldı ve bunların nasıl tamamıyla birleşik olduklarını ve Tora’nın açık olan kısımlarıyla bir olduklarını gösterdi.
Dördüncü Rebbe, Lubavitch’li Rabi Shmuel, Hemsheichim adlı bir sistemi başlattı. Bu sistemde, belli bir temayı açıklayan belirli bir söylem geliştirdi ve o temayı topluma açık başka söylevlerde geliştirmeye devam etti.
Oğlu, ChaBaD’nin beşinci Rebbe’si, Rabbi Sholom Dovber Schneerson, bu sistemi daha da geliştirdi ve Kabala’daki en ezoterik kavramların tümünü açıklayan en sofistike, sistematik ve derin hasidik risaleler üretti.
Altıncı Lubavitcher Rebbe, Rabi Sholom Dovber Schneerson’ın oğlu olan Rabi Yosef Yitzchak Schneerson, babasının ayak izlerini takip etti ve Hasidizm’i diğer dillere çevirmeye başladı. Büyük baskı altında Komünist Rusya’da yaşarken, aynı zamanda takipçilerini, dine riayet ve ruhsal olarak sağ kalmalarını engelleyenlere karşı koyabilmek için harekete geçmeyi başardı.
Onun damadı,Yedinci Lubavitcher Rebbe, Rabi Menachem Mendel Schneerson, daha önceki nesillerin öğretilerini de alıp modern koşullara mükemmel bir şekilde uyguladı. Rebbe’nin 200’den fazla ciltten oluşan söyleşileri (sichot) ve söylevleri (maamorim), modern yaşamla tamamen uyumlu bir şekilde hasidik ve Kabalistik düşüncenin hazineleri oldu. Rebbe, Brooklyn’deki 770 Doğu Parkway’deki ana merkezinde (hasidik “toplantılar” yaptı ve Yahudi hayatının, felsefesinin ve düşüncesinin tüm yelpazesini kapsayan bir dizi konuyla ilgili saatlerce konuşmalar yaptı. Ayrıca takipçilerine bugün dünyaca ünlü olan Mitzva kampanyaları aracılığıyla Yahudilere ulaşmak için ilham verdi. Bu kitapta yer alan konuların çoğu Rebbe’nın muazzam öğretilerinden alındı. En önemlisi, her Yahudi’yi, O’nun günlerinde Tora’nın derin yeni öğretilerini duyacak olduğumuz Maşiah’ın gelişi için hazırlanmaya teşvik etti. Hasidizm, yakında gelecek olan öğretilerin tadına bakmaktır.