Hayatın en büyük mücadelelerinden biri de “neden”i anlamaktır.
Genellikle kriz, travma ya da keder ile karşı karşıya kalsak da, sezgisel olarak anlam ve amaç ararız. Varlığı tamamen kavrayamayacak olmamızın soğuk gerçekliği bizim dona kalmamızı sağlar.
Kabala’nın inancımızı tazelediği bir yol, reenkarnasyon ve ruh göçünü sunmaktır. Konu hakkında söz konusu eserde açık bir atıf yoksa da, en büyük Kabalistler, özellikle de Arizal, Shaar HaGilgulim adlı eserde (Reenkarnasyon Kapısı) bahsedildiği üzere, bu konudaki ilkelerini açıkça ortaya koymaktadır.
Ruh, sonsuz, İlahi Olan’dan bir kıvılcım ya da peygamber Iyov’un (Eyüp) tanımladığı gibi “yukarıdan, Aşem’den bir parça”dır. Ruh bedene girmeden önce vardır ve beden bu dünyada kaldıktan sonra da yaşamaya devam etmektedir. Ruhun kökeni daha yüksek dünyalardaysa da, ruhun göksel alemlerde başaramayacağı ancak bir beden içerisinde başarabileceği bir şey vardır. Daha önce açıklandığı gibi, Yaratılış’ın amacı, bu dünyada İlahi Olan için bir konut yapmaktır. Yüksek dünyalar, ifşaat açısından görkemli olmasına ve dünya misyonunu gerçekleştirdikten sonra bir ruh için en iyi ödülü sunmasına rağmen, yaratılışın amacı göksel alemler değildir. Aşem’in arzusu, varlığını derinden gizleyeceği ve karanlığın ve kötülüğün hakim olduğu bir dünya yaratmaktı. Çocuklarını bu dünyada bir ev yaratma göreviyle vazifelendirdi ve ruh, Tora ve Mitzvot’a bağlı olarak bu görevi yerine getirebilir.
Kabala, ruhun, vücudun 248 uzvuna ve 365 adet kan damarına paralel olarak 613 kanaldan oluştuğunu açıklar. Bu 613 kanal, dünyaya inen bir ruh tarafından 613 Mitzvot’un yerine getirilmesiyle sonsuz yükselişe ulaşır.
Genellikle bir ruh, bir inişte tüm emirleri yerine getirmeyi başaramaz ve Arizal, 613 Mitzvot’u düşünce, konuşma ve eylemde yerine getirene kadar her insanın tekrar tekrar reenkarne olması gerektiğini yazar. Bir önceki bölümde, Gehinom aracılığıyla saflaştırma kavramına giriş yapılmıştı.
Burada ruh, Eden Bahçesi’ne yükseltilmek üzere temizlenir. Bu kavram nasıl reenkarnasyon ve dünyamıza geri dönüş imkanı ile bağdaştırılabilir? Kabalistler, Tora öğrenme ve Mitzvah yerine getirilmesi ile yükselmiş olan ruhun kısımlarının bu dünyaya reenkarne olmadığını, ruhun ilk durumundan etkilenmeyen diğer kısımların bu dünyaya geri döndüğünü açıklamaktadır. Bir ruhun bölümlere ayrılması ihtimali ve ruhun bir bölümünün reenkarnasyon olma ihtimali Kabala’da ayrıntılı tartışılmaktadır. Bu fikrin kökeni, Adam’ın ruhunun gelecekteki tüm ruhları içermesi ve Yaakov’un ruhunun 70 parçadan oluşması ve daha sonra 600.000 İsrail ruhuna bölünmesinden kaynaklanmaktadır. Bu 600.000 ruh, daha sonra 600.000 daha alt ruha ayrılır. Çeşitli reenkarnasyonlar yoluyla ruhun tüm parçaları yükseltilir ve bir kez tüm ruh yükselirse ruh artık reenkarne olmaz. Bu, belirli insanların neden üstün oldukları belirli bir Mitzvahla uğraştığına dair ilginç fenomeni açıklamaktadır. Bunun nedeni bu belirli Mitzvah uğruna kişinin ruhunun tekrar inmesi olabilir.
Genellikle bir ruh, bir inişte tüm emirleri yerine getirmeyi başaramaz ve Arizal, 613 Mitzvot’u düşünce, konuşma ve eylemde yerine getirene kadar her insanın tekrar tekrar reenkarne olması gerektiğini yazar. Bir önceki bölümde, Gehinom aracılığıyla saflaştırma kavramına giriş yapılmıştı.
Burada ruh, Eden Bahçesi’ne yükseltilmek üzere temizlenir. Bu kavram nasıl reenkarnasyon ve dünyamıza geri dönüş imkanı ile bağdaştırılabilir? Kabalistler, Tora öğrenme ve Mitzvah yerine getirilmesi ile yükselmiş olan ruhun kısımlarının bu dünyaya reenkarne olmadığını, ruhun ilk durumundan etkilenmeyen diğer kısımların bu dünyaya geri döndüğünü açıklamaktadır. Bir ruhun bölümlere ayrılması ihtimali ve ruhun bir bölümünün reenkarnasyon olma ihtimali Kabala’da ayrıntılı tartışılmaktadır. Bu fikrin kökeni, Adam’ın ruhunun gelecekteki tüm ruhları içermesi ve Yaakov’un ruhunun 70 parçadan oluşması ve daha sonra 600.000 İsrail ruhuna bölünmesinden kaynaklanmaktadır. Bu 600.000 ruh, daha sonra 600.000 daha alt ruha ayrılır. Çeşitli reenkarnasyonlar yoluyla ruhun tüm parçaları yükseltilir ve bir kez tüm ruh yükselirse ruh artık reenkarne olmaz. Bu, belirli insanların neden üstün oldukları belirli bir Mitzvahla uğraştığına dair ilginç fenomeni açıklamaktadır. Bunun nedeni bu belirli Mitzvah uğruna kişinin ruhunun tekrar inmesi olabilir.
Ruhlar, belirli bir görevi tamamlamak, bir borcunu ödemek veya bir günahı düzeltmek için reenkarne olabilir. Doğrusu, günahın düzeltilmesi için reenkarnasyon kavramı, Kabalistler tarafından detaylı olarak yazılmıştır.
En büyüleyici olan ruh göçü çalışmasıdır; bu, önceki neslin ruhunun daha sonraki nesillerde bir önceki günahın düzeltilmesi için özel olarak hazırlanmış belirli koşullar dizisinde reenkarne olmasıdır. Burada, yüzlerce örnekten biri olarak, Kabalist ve hasidik Rebbe Lubavitch’li Rabbi Dovber tarafından yazılmış Shaarei Teshuvah (Tövbe Kapıları) kitabını örnek verebiliriz. 1492’de Yahudilerin İspanya’dan sürüldüğü tarihin dönemine baktığımızda, neden bu kuşağın, din değiştirme ve yakılarak öldürülme arasında karar verme gibi korkunç bir durumu yaşadığı ile ilgili kafa karışıklığı içindeyiz. Yahudi tarihinin neden bu kavşağında Yahudiler bu korkunç işkenceye katlanmalı ve Engizisyonun elinde sürgün edilmeliydi?
Rabi Dovber şunları yazıyor:
İlk tapınağın zamanlarında Aşem’e hizmet etmişler, büyük bir arzu duydukları putperestlik uygulamaları dışında kendilerini göklerin boyunduruğundan ayırmamışlardı. Öyle ki, Ahav döneminde Baal’a tapmaya boyun eğmemiş 7.000 kişi kalmıştı. Bu putlara hizmet eden tüm krallar büyük insanlardı ve bu iğrenç putperestlik günahı ile kirletilmişlerdi. Bu nesiller, bu yüksek ruhlar, Rashi ve Rambam zamanından, Rashi’nin zamanından 4856 (1096) yılından, Arizal’ın zamanına, Yahudierin Portekiz’den sürgün edilmesine kadar, 5252 (1492) yılına kadar, 5333’te Arizal zamanına kadar (1573) arınma ve yükselişlerini tamamlamamışlardı. Arizal, kendi zamanında, Yahudi dünyasını son 500 yıldır yıkan yıkım döneminin sona erdiğini açıkça belirtti. Aşem’in adının kutsanması için hayatlarını feda etmiş olan her nesilden binlerce, onbinlerce kişinin hepsi ilk Tapınak döneminin ruhlarıydı. Günahları, daha önce putlara hizmet etmiş olmaları ve Kelipot’u beslemeleri olduğu için bu ruhların arıtılması, mantığı veya felsefeyi aşan bir inançla, Aşem’in adının kutsanması için yaşamlarından vazgeçmekti.
Putperestlik günahı tarafından kirletilmiş olan, İlk Tapınak dönemine ait bir ruhun göksel alemlere girdiğini hayal edin. Ruh, hatasını düzeltmek için bir kez daha aşağı inme fırsatını bekler ve bunun değerini takdir eder. Anlık bir acıdan, canlı canlı yakılmaya kadar olan tüm acılar, sonsuz yükseliş elde etmeye değerdir. Bu nedenle ruh, arınma, düzeltme için sonraki nesilde bir bedende inmiştir.
İspanyol Yahudisi’nin bedeni bu işkenceyi neden çektiğini anlayamamış olsa da, olan biten esasen iyilik olup, sonsuz yükselişin anahtarıydı. Esasen Kabalistler, “reenkarnasyon” kelimesinin karşılığı olan İbranice kelime “Gilgul” ile iyilik kelimesinin karşılığı olan “Hesed” kelimesinin aynı “sayısal değere sahip olduğuna dikkat çekmektedir. Ancak bu tür anlatımların sınırları vardır. Holokost’u reenkarnasyon ile açıklayabilir misiniz? Lubavitcher Rebbe, reenkarnasyon kavramının Holokost olaylarını açıklamanın bir bileşeni olmasına rağmen, böyle acımasızlıkları garanti altına alacak böyle bir iğrenç suçu düşünemiyordu. Böyle acımasızca imha ve vahşet için bir neden önermek bile küstahlık olurdu. Daha ziyade, böyle bir trajedinin bizden ötede olduğu şeklinde mütevazi tavır alınmalıdır. Peygamber’in sözleriyle, “Çünkü benim düşüncelerim sizin düşünceleriniz değil, sizin yollarınız benim yollarım değil diyor Tanrı”.
Her ne kadar tüm ıstıraplar reenkarnasyon ile açıklanamazsa da, kaza, hastalık veya savaşta aniden insanların ölümü gibi trajik olayların açıklanmasında yardımcı olabilir. Belli bir amaca ulaşmak için ruhlarının bu dünyaya belli bir süre geri dönmesi gerekebilir ve bu amaç elde edildiğinde ruh ebedi evine geri dönebilir. Bu aynı zamanda kısırlıktan muzdarip olan bazı çiftlere rahatlık verebilir. Bir çift, daha önceki bir enkarnasyonda doğurganlık Mitzvahı’nı yerine getirmiş olabilir ve bu nedenle Mitzvah’ı yerine getirmesi için bir çocuğun doğması şart değildir. Bununla birlikte, reenkarnasyon öngörüleri, Yahudi yasalarının özellikleri dahilinde çoğalmak için gereken her şeyin yapılmasını asla engellememelidir.
“Gizli konular Aşem, ortaya çıkan yönler biz ve çocuklarımız içindir.” Aşem’in yolunda yürümek gerekir ve kimin reenkarnasyonu olabileceğini anlamanın biz ölümlülerin vizyonunun ötesinde olduğunu anlamalıdır. Ancak, zorluk zamanlarında ve özellikle kontrolden çıktığımız zaman, her şeyin İlahi kaleydoskopta özenle planlandığını ve yürütüldüğünü bilmek güzeldir.
Son Bir Teselli Sözü:
Samuel Kitabı’nda bir ayet vardır: “Hepimizin öleceği kesin, toprağa dökülüp yeniden toplanamayan su gibiyiz. Ama Tanrı can almaz; sürgüne gönderilen kişi kendisinden uzak kalmasın diye çözüm yolları düşünür “(II Samuel 14:14). Bu ayetin kapanış cümlesini, günahlarından dolayı Aşem’den uzak düşen bir kişinin Aşem’den daima ayrı kalmayacağına bir güvence olarak gösteren Rabbi Schneur Zalman, her Yahudi’nin bu enkarnasyon ya da başka birinde Aşem’e geri döneceğini yazmaktadır.
KİTABI OKU
Rabbi Nissan Dovid Dubov