Şabat Duaları

Tora der ki (Şemot 20, 8-11):

Şabat gününü onu kutsal ilan etmek üzere hatırla. Altı gün boyunca çalış ve tüm işlerini yap ; ancak yedinci gün ,Tanrınız için Şabat’tır. Ne sen, ne oğlun, ne kızın, ne kölen, ne cariyen, ne hayvanın ne de şehirlerinde bulunan yabancı, bugün iş yapmayacaksınız. Altı gün boyunca Tanrı gökleri, yeryüzünü, denizi ve içindekileri yarattı ve yedinci günde dinlendi. Böylece Tanrı Şabat gününü takdis etti ve kutsal kıldı.

Şabat ve hafta içi günlerin ayrımı yapılmaktadır: hafta içi günler çalışma günleridir, Şabat ise çalışmanın yasaklandığı dinlenme günüdür. Tora, Tanrı’nın Yaradılış’ın Yedinci Günü’nde yaptığı gibi, Şabat’ta tüm işlerimizi bırakmamızı emreder. Böylece O’nun gökleri, toprağı ve üzerindekileri yarattığını, varlığımızı O’na borçlu olduğumuzu ve O’na hizmet etmek için yaratıldığımızı hatırlar, buna şahitlik etmiş oluruz.

Bu anlam doğru olsa da Şabat ve hafta içi günlerin ayrımı çok daha derin bir doğaya sahiptir.

Tora’nın seçtiği kelimeler “Altı gün çalışacak ve tüm işlerinizi yapacaksınız”, bir soruyu akla getirir: Bir insan nasıl tüm işlerini Şabat’tan önce bitirmeyi başarabilir? Daha sonra tamamlanması gereken bitmemiş işler mutlaka kalacaktır.

Raşi bunu şöyle yorumlar: Şabat geldiğinde aklınız tüm işleriniz bitmişçesine rahat olmalıdır; işi aklınızdan bile geçirmemelisiniz.

Bu yüzden Şabat, tatil yapılan ve hafta içi işlerinin güçlüğünden kurtulunan sadece fiziksel anlamda bir dinlenmeden daha fazlasıdır. Yahudi, bir hafta boyunca olağan, maddi ve dünyevi konulara gömüldükten sonra Şabat’ta düşünsel, duygusal ve ruhsal olarak hafta içindeki mevcudiyetini bir yana bırakıp Şabat’ın ruhunu tazeleyip moralini yükseltmesinden yararlanarak sükunet ve kutsallığa kavuşur.

Bu sebeple Yahudi’nin varlığının her unsuru Şabat’ta farklıdır: tavırları farklıdır, konuşması farklıdır, yürüyüşü farklıdır, giyimi farklıdır, yemekleri farklıdır; ve duaları farklıdır: Hafta içi duaları aslında kişinin fiziksel ihtiyaçları ve isteklerini kapsar (Örneğin sağlık, zenginlik, bilgelik, pişmanlık vs.) , ve bunlar hafta içi yaşamının yansımalarıdır. Şabat duaları ise maddi hiçbir eksiğimiz yokmuş, tüm ihtiyaçlarımız karşılanmış gibi, sadece Tanrı’yı ve yarattıklarını yüceltmeye odaklanır. Gerçekten de Yeruşalim Talmudu’na göre (Şabat, 15,3), Şabat’ta kişinin bireysel ihtiyaçları için dua etmesi yasaklanmıştır. Yahudi, Şabat’ta Talmud’un “Gelecek Dünya’dan bir görünüm” diye bahsettiği yeni bir ruhani seviye kazanır. Şabat duaları bu farkı yansıtır; Şabat’ın güzelliği ve kutsallığını hatırlatırlar,

…ve Tanrı’yla Halk’ı arasındaki özel ilişkiyi betimlerler. Hafta içi günlerde akşam, sabah ve öğleden sonra dualarındaki Amidalar birbirinin aynıdır oysa Şabat’ta dört Amida’nın da ana kutsama kısımları farklıdır. Kabalistik geleneğe göre Şabat’ta, Şabat ve Yahudi Halkı “kala” gelin ve Tanrı ” hatan” “damat”tır. Avudarham, Amidalar arasındaki farkları şöyle açıklar; Arvit Amidası’nın ana kutsaması “Ata kidaşta” sen kutsal kıldın, “gelin” ve “damat”ın nişanlanmasını temsil eder (“kidaşta”nın kökü, “kiduşin” nişanlanma ile aynıdır; Şahrit Amidası’nın ana kutsaması “Yismah Moşe” Moşe’nin neşesi, “gelin” ve “damat”ın neşesini temsil eder; Musaf (ek dua) Amidası’nın ana kutsaması, aşık “damat”ın “ketuba” evlilik sözleşmesine eklediği hediyeleri temsil eder; ve Minha Amidası’nın ana kutsaması “Ata ehad” Sen Teksin, “gelin” ve “damat”ın birleşmesini temsil eder. Bu birleşme, Tanrı ve Halkı’nın bir araya gelip mutlak bütünü oluşturmasını sembolize eder.

Kutsal Zohar (Teruma Peraşası’nda) der ki:

İsraeloğulları duaya (ör: Şabat’ın gelişinde Barehu söylemeye) başladığında Şabat’ın gelişinin kutsallığıyla kutsanmış olan göklerde bir ses yankılanır; “Şanslısınız, kutlu halk, günkü siz aşağıda kutsayıp yücelttiğinizde, yukarıda, yüce ve kutsal olanların dinlendiği yerler de kutsanıp yücelecek. (İsraeloğulları) Bu Dünya’da şanslılar ve Gelecek Olan Dünya’da şanslı olacaklar.”

Şabat, Yahudiler için bir kutsanma kaynağıdır. Şabat’a baktığımız, Şabat’tan keyif aldığımız ve Şabat’a dua ettiğimiz süre boyunca iyi ve uzun bir hayata (Pirke deRibbi Eliezer, 18. bölüm), Tora’yı öğrenmiş oğullara (Şabat 23b), hastaların iyileşmesine (aynı kitapta 12a), zenginliğe (aynı kitapta 119a), Tanrı’dan dilediğimiz her şeyin yerine getirilmesine, günahlarımızın affına, Kurtuluş Günü’ne (aynı kitapta 118b), İsrael Toprakları’na (Mehilta’dan Çıkış’a 16, 25) ve Gelecek Dünya’ya (Mehilta, aynı kitap; Pirke deRibbi Eliezer, aynı kitap) kavuşmaya hak kazanırız.

Kutsal Zohar (Yitro Peraşası’nda) bunu kısaca ifade eder: Yukarının ve aşağının tüm kutsallığı Yedinci Gün’e bağlıdır.

Kaynak: Sidur Kol Yaakov

Post Views: 407