Yaratılış 2. Bölüm’e geri dönelim. Tanrı, insanı alır, hem işlemesi, hem de koruması için onu bahçeye yerleştirir (Yaratılış 2:15). Bir sonraki olay, Tanrı’nın insanla konuşmasıdır. İnsana “bahçenin tüm ağaçlarından yiyebilirsin, ama özel bir ağaç var, zihninizle oynayacak bir ağaç, İyi ve Kötüyü Bilme Ağacı, ondan yemeyin, çünkü; ondan yediğiniz gün ölümlü olacaksınız” der (Yaratılış 2:16-17). Bir sonraki hikaye, Bilgi Ağacı hikayesidir.
Öyleyse soru şu: Noah’ın hikayesini, Noah ve bağının hikayesini okumaya devam edersek, İyi ve Kötüyü Bilme Ağacı hikayesine benzerlikler görebilir miyiz? Eğer bu doğruysa, gerçekten büyüleyici olurdu, çünkü; böylece bir kez daha Tora’nın biribirinden ayrı görünen parçalarının aslında bir bütünün parçaları olduğunu bir kez daha anlayabilir ve İyi ve Kötüyü Bilme Ağacı’nın anlamı hakkında daha derin bir fikir elde edebiliriz. Nasıl ki Şabat ve gökkuşağı arasındaki ilişkiden yola çıkarak her iki kavramın anlamı hakkında daha fazla bilgiye ulaşıyorsak, İyi ve Kötüyü Bilme Ağacı’nı gerçekten anlamak istiyorsak, belki Noah’ın dünyasında var olan bilgi ağacı veya Eden Bahçesi hikayesinden yararlanabiliriz. Belki, Noah’ın dünyasında da bir yasak ağaç hikayesi vardır.
Tanrı, insanı yarattıktan ve onu bahçeye koyduktan sonraki bir sonraki olay, Tanrı’nın Adama zihniyle oynayacak olan bu ağaçtan, İyi ve Kötüyü Bilme Ağacı’ndan yememesini emretmesidir. Noah ve bağın hikayesine geri dönelim, bu hikayede size bunu hatırlatan herhangi bir şey var mı?
Şaraptan içti ve sarhoş oldu. Çadırın içinde soyundu.
Yaratılış 9:21
Cevabın açık olduğunu düşünüyorum. 21. ayete bakalım: “Vayeşet min hayayin” – “şaraptan içti.” . Pekala, işte burada, zihni etkileyen bir şey var ve bize İyi ve Kötüyü Bilme Ağacı’nı hatırlatıyor. Noah içtikten sonra ne olur? “Vayişkar” – sarhoş olur, olaylara bakış açısı bir şekilde bozulmaya başlar.
Bilgi Ağacı’nın gerçekten sarhoş olmaya benzer bir etkiye sahip olduğunu hatırlayın. Bilgi ağacının hikayesine geri dönerseniz sarhoşluğa ne açıdan benziyordu?
Hatırlayalım: Ağaç öncesi durumda, iyi ve kötünün, ahlakın belirleyicisi yalnız Tanrı’nın arzusuydu, yani Tanrı İyi ve Kötüyü Bilen’di. Ağaç sonrasında, insanın arzusu daha baskın hale gelince, insan da “İyi ve Kötüyü Bilen” oldu. Yani, insan, “içeriden” bakmaya başladı, doğru ve yanlışa kendi iyi ve kötü penceresinden bakmaya, kendi standartlarını belirlemeye başladı. Ahlaki eylemleri, Tanrı iradesi yerine, artık daha güçlü hale gelen kendi arzularına uygunluğuna göre “iyi” ve “kötü” olarak tanımlamaya başladı, bakış açısı değişti, bulanıklaştı. Ağaç sonrası “iyi ve kötünün” dünyasında – bugün içinde yaşadığımız dünyada – bir çeşit sarhoşluk hali hakimdir.
Noah, bağdan yedikten sonra ne olur? “Vayitgal” – çıplak olur (Yaratılış 9:21). Adam ve Hava, Bilgi Ağacı’ndan yedikten sonra ne olur? Çıplak olduklarını farkederler (Yaratılış 3:7).
Noah birdenbire soyunur. Sonra ne olur? Ham babasının çıplaklığını görür ve korkunç bir şey yapar. Noah uyanır ve bunu fark eder. “Vayeida et aşer asah lo beno hakatan” kendine bakar, çıplak olduğunu görür, anlar (9:24). Bu, Bilgi Ağacı hikayesinde size neyi hatırlatır? Tahmin ettiniz. Ağaçtan yedikten sonra çıplak olduklarını anlayan Adam ve Hava’yı hatırlatır.
Adam ve Hava’nın gözleri açılır ve çıplak olduklarını anlar.
Noah, sarhoşluğundan ayılır ve gözleri açılır.
Adam ve Hava’nın gözleri açıldığında çıplak olduklarını anlar. Noah, ayıldığında çıplak iken ona yapılan bir şeyi anlar.
Sonra Noah şöyle der: “Kenaan lanetlidir. Kendi kardeşlerine köleler kölesi olsun” (Yaratılış 9:25). Bilgi Ağacı hikayesinde bu size neyi hatırlatıyor? Orada bir lanet var mı? Size bir ipucu vereceğim: “Lanet” olarak tercüme edilen “Arur” kelimesi kullanılarak, Bilgi Ağacı hikayesinde bir kişi daha lanetlenir. Adam ile Hava ağaçtan yedikten ve çıplak olduklarını anladıktan sonra kim lanetlenir? Tora’daki ilk “arur” kimin için söylenmiştir? Cevabın, Kenaan benzeri bir karakter olması gerekiyor. Kim bu? Kenaan kötülüğü kışkırtmıştı. Adam ve Hava’yı kim kışkırtmıştı?
Yılan! Yılan, Noah’ın hikayesinde Kenaan için kullanılan aynı kelime ile lanetlenir: “Arur.”
Tanrı, yılana “Bunu yaptığın için, tüm çiftlik hayvanları ve tüm vahşi hayvanlar arasında lanetlisin” dedi.
Yaratılış 3:14
Bu arada, yılanın laneti tam olarak neydi? “Diğer hayvanlar arasında lanetli olacaksın. Karnın üzerinde sürünecek, diğer hayvanların tümüne boyun eğeceksin” (Yaratılış 3:14). Bu size Noah’ın hikayesinde neyi hatırlatıyor? Noah, Kenaan hakkında ne diyor? “Kenaan lanetlidir. Kendi kardeşlerine köleler kölesi olsun” (Yaratılış 9:25). Kenaan, Şem, Yefet ve Ham ile aynı seviyedeydi ve şimdi birden bire onlara boyun eğecek, hizmetkar olacaktır.
Toparlayalım mı?
| İnsanın Yaratılışı, Eden Bahçesi | Noah ve Bağı |
| Tanrı başlar. | Noah başlar. |
| Tanrı, insanı topraktan yaratır. | Noah, toprak adamıdır. |
| Tanrı, bir bahçe diker. | Noah, bir bağ diker. |
| İnsan, yasak ağaçtan yer – insanın zihnini bulanıklaştıran. | Noah, bağından şarap yapar – zihnini bulanıklaştıran – sarhoş olur. |
| İnsan çıplaktır. | Noah, çıplak olur. |
| İnsan çıplak olduğunu anlar. | Noah, çıplakken Ham’ın ona ne yaptığını anlar. |
| Adam ve Hava ve sonra Tanrı çıplaklıklarını örter. | Şem ve Yefet çıplaklığını örter. |
| Kışkırtıcı yılan lanetlenir. | Bir Kışkırtıcı var ve Kenaan lanetlenir. (Suçu işleyen Ham’dır ama metinde Kenaan lanetlenir. Bu konuya geleceğiz.) |
| Yılan, kendi alemindeki diğer canlılara (kardeşlerine) boyun eğer. | Ham (Kenaan), kardeşlerine boyun eğer. |
Bu iki hikaye arasında olağanüstü paralellikler dizisi neden var ve bunlar ne anlama geliyor? Düşünmemiz gereken harika bir soru bu. Görüşmek üzere.
Kaynak: Rabbi David Fohrman