Bir önceki yazımızda, Yaratılış Kitabı’nın Birinci Bölümü ile Sekizinci Bölüm arasındaki benzerlikleri sıralamış, altıncı günde ara vermiştik. Şimdi sizinle yapmak istediğim, altıncı güne biraz daha yakından bakmak. Yaratılış’ın altıncı gününde ne oluyordu? Önce hayvanlar ve ardından insanlar yaratılmıştı. Tufan sonrasında ise bu olaya paralel olarak, Noah’ın dünyasında insan ve hayvanların gemiden çıkmasından bahsetmiştik.
Ama sanırım Yaratılış’ın altıncı gününe biraz daha yakından bakarsak, bu gün başka bir şeyin daha olduğunu göreceğiz ve bu başka bir şeyin de Noah’ın dünyasında bir karşılığı olup olmadığını görmek ilginç olacaktır.
Peki, yaratılışın altıncı gününde başka ne olur? Birinci bölümdeki altıncı güne bakarsanız, Tanrı’nın altıncı günde insanlığa bir konuşma yaptığını göreceksiniz. Tanrı, sadece insanlığı ve hayvanları yaratmakla kalmaz, aynı zamanda insan ve hayvanlarla konuşur. Öyleyse bu konuşmaya bir göz atalım ve ne söylendiğini görelim.
Yaratılış dünyasındaki bu konuşmaya bakalım ve burada söylenenleri ana hatlarıyla belirleyelim:
1 numaralı öğe:
Yaratılış 1:28:
Vayevarech otam Elokim,
Tanrı onları kutsadı;
Vayomer lahem Elokim pru u’revu
Tanrı insanlıkla konuşuyor ve diyor ki;
Pru u’revu
Verimli olun ve çoğalın;
U’mile’u et ha’aretz
ve dünyayı doldurun;
Vekivshuha
ve onu ele geçirin.
U’redu b’degas hayam ub’ohf hashomayim, u’bchol chayah haromesess al ha’aretz
Denizin balıklarına, gökyüzünün kuşlarına ve yeryüzü üzerinde hareket eden tüm hayvanlara hükmedin.
Hükmetmek… Burada insanlığın üç tür üzerinde hakimiyet kuracağı tanımlanıyor: Balıklar, kuşlar ve kara hayvanları. Demek deniz yaşamı var, karasal yaşam var, havada yaşam var ve insanlık bunların hepsine hakim.
Öyleyse,
1 numaralı öğe: Verimli olun ve çoğalın.
2 numaralı öğe: İnsanlık tüm hayvanlar alemine hakimdir.
Bu bizi bir sonraki ayete getiriyor: Yaratılış 1:29
Tanrı şöyle diyor:
Vayomer Elokim hinei natati lachem,
ve Tanrı dedi: “İşte size verdim
işte size verdim:
Et kol eisev zore’ah zerah asher al pnei kol ha’aretz
tüm yeryüzü yüzündeki tohum veren tüm bitkiyi
Daha önce insanların hayvanlar alemine olan egemenliğinden söz etmiştik, şimdi de bitki alemine olan hakimiyetinden bahsediyoruz. Öyleyse Tanrı, sadece hayvanlar dünyasına hakim olmakla kalmayıp, bitki dünyasına da hakimiyetimiz olduğunu söylüyor: Size tüm bitkileri verdim; V’et kol ha’etz asher bo pri etz – ve meyve veren tüm meyve ağaçları; Zore’ah zorah – tohum veren; Lachem yiheye l’ochlah – onları yiyebilirsiniz.
Daha sonra geri dönmek isteyeceğimiz şeylerden biri, bu ayetlerde defalarca bu tohumlar hakkında konuşmaya devam etmemizdir. Tohum veren bitkiler, tohum veren meyveler… Tohum verme neden bu kadar önemli? Bu yüzden buna geri döneceğiz ve bunu biraz daha keşfedeceğiz.
Toparlayalım:
Yaratılış hikayesinde Tanrı ana hatlarıyla şunları söyler:
1] Verimli olun ve çoğalın
2] Hayvanlar üzerinde hakimiyetiniz olacak
3] Bitki yiyeceksiniz
Söylenen şu ki, sadece hayvanlar üzerinde hakimiyetiniz olmayacak, aynı zamanda burada ne yiyeceğinize de değiniyorum: bitki yiyeceksiniz. Ya da bunu söylemenin başka bir yolu, egemenliğiniz altınızdaki dünya üzerindeki gücünüz, sadece hayvan dünyasına değil, bitkisel dünyaya da yayılmaktadır. Düşünürseniz, bitki dünyası üzerinde hayvanlar dünyasında sahip olduğumuzdan daha fazla gücümüz vardır. Burada 3 numaralı öğeye bakarsanız, bitki örtüsünü yiyeceğimiz belirtilmiştir: “Tüm yeryüzü üzerindeki tohum üreten her bitkiyi ve tohum üreten meyveleri olan her ağacı size verdim; sizin için yiyecek olacaklardır” (Yaratılış 1:29).
Yaratılış hikayesinde, insanların hayvanlar alemine olan egemenliğinden bahsettiğimizde, hayvanların yiyecek olduğundan söz edilmiyordu. Bunun anlamı, hayvanların yiyecek olmadığıdır, yani onları çalıştırabilirsiniz, onları tarlanızı sürmek için veya bunun gibi şeyler olarak kullanabilirsiniz, ancak; onlar üzerinde tam bir hakimiyetiniz yoktur, onlar yiyecek değildir. İnsanın besini bitki örtüsüdür. Adam vejetaryendi, hayvanları yemesine izin verilmemişti. Hayvanlar üzerindeki hakimiyeti onları yemeyi içermiyordu.
“Yeryüzünün tüm vahşi hayvanlarına, gökyüzünün tüm kuşlarına ve yaşayan bir cana sahip olup yeryüzü üzerinde hareket eden her canlıya ise, yiyecek olarak tüm yeşil otları [verdim]”; ve öyle oldu.
Yaratılış 1:30
Et kol yerek eisev l’ochlah – Tanrı, tüm “yerek eisev“i vermiş.
Sadece bu kelimeye, bitki örtüsü ile ilgili bu özel kelimeye, “yerek eisev“e dikkat etmenizi istiyorum. “Yerek” burada genellikle bitki örtüsü olarak çevrilir, isterseniz “ot” olarak da tercüme edebilirsiniz. “Eisev” – Bunu yeşil olarak tercüme edebilir miyim bilmiyorum, belki. “Eisev” gerçekte “ot” demektir. “Ben hayvanlara ve sizlere yiyecek için ot benzeri bitki örtüsü verdim.” 30. ayetin ne dediğini düşünürseniz, “yemeniz için sadece size, insanlığa bitki örtüsü verdiğimi değil; U’lchol chayas ha’aretz – ama aynı zamanda yeryüzünde her hayvana yemek için bitkileri verdiğini görürsünüz.”
Bu da bizi buradaki dördüncü öğeye getiriyor:
4] Hayvanlar da bitki yiyecek.
Buradaki dördüncü fikir, hayvanların da bitki yediğidir. Bunları birbirleriyle bağlarsak: İnsanlar olarak bitki örtüsünü yiyeceksiniz ama hayvanlar da bitki örtüsünü yiyecekler, bu yüzden bazılarını onlar için saklamalı, bu kaynağı paylaşmalısınız ve bu nedenle tüm bitkileri kendiniz için harcayamazsınız, hayvanlar da yemelidir.
“Verimli olun ve çoğalın“, bu buyruk insana dünya üzerinde geniş bir güç verir, istediği zaman üreyebilen, verimli olabilen, çoğalan ve dünyayı dolduran kişi olacaktır; “mile’u et ha’aretz.” Dünyayı gerçekten doldurabilirsiniz, nihayetinde insanlık – Adam – yüzlerce, binlerce, milyonlarca torun sahibi olacak ve bu torunlar hayvanlar üzerinde egemenlik kuracaklar. Ancak bu egemenlik, tam bir hakimiyet değildir, hayvanları yiyemeyeceksiniz, hayvanlar yiyecek değildir. Bunun yerine, bitki örtüsü yiyeceksiniz, bitki örtüsü üzerinde daha fazla hakimiyetiniz olacak, ancak bazılarını hayvanlar için ayırmanız gerektiği için bitki örtüsü üzerinde de tam hakimiyete sahip olmayacaksınız.
Yaratılış hikayesine göre, insanın yeryüzü üzerindeki hakimiyeti sınırlıdır.
Acaba Yaratılış hikayesinin bu yazının dört unsurunun;
1] Verimli olun ve çoğalın
2] Hayvanlar üzerinde hakimiyetiniz olacak
3] Bitki yiyeceksiniz
4] Hayvanlar da bitki yiyecek
Noah’ın dünyasında bir benzeri var mı? Yeniden yaratılış olarak tanımladığımız Noah’ın dünyasında da böyle bir altıncı gün ve bu dört öğeyi içeren bir konuşma var mı? Paralellikler devam ediyor mu?
Şimdi 9. Bölüm’ün başına bir göz atmanızı istiyorum. Bakalım çıkarabilecek misiniz?
Önceki Yazı: Benzer Dünyalar ve Yeniden Yaratılış?
Sonraki Yazı: Cesur Yeni Dünya
Kaynak: Rabbi David Fohrman