1. Literal / Metinsel Düzlem
Bereşit 25:30’da Esav’ın “Edom” adıyla anılması açıkça verilir:
“Esav dedi ki: Lütfen şu kırmızı şeyden bana biraz ver… Bu yüzden onun adı Edom oldu.”
Burada iki önemli nokta var:
Kırmızı mercimek yemeği: Yaakov’un pişirdiği yemekten isteyen Esav, açlığını gidermek için ilk doğan hakkını satar. Yani kırmızı yemek, Esav’ın dünyevi haz uğruna manevî mirası küçümsemesini sembolize eder.
Edom = Adom = Kırmızı: İbranice’de “edom” kırmızı demektir. Bu, Esav’ın kimliğinin merkezine işlenir.
Dolayısıyla Esav’ın adı “Edom”a dönüşür çünkü:
Fiziksel olarak kızılımsı/kıllı doğmuştur (Bereşit 25:25).
Kırmızı yemeğe olan arzusu yüzünden ilk doğan hakkını satmıştır.
2. Tarihsel / Midraşik Düzlem
Midraş ve tarihsel yorumlar, “Edom” adını Esav’ın soyundan gelen ulusla özdeşleştirir.
Esav’ın soyundan gelenler → Edom ulusu (Bereşit 36’da uzun soy listesi verilir).
Edom, İsrael’in tarihsel düşmanı olur: Özellikle Amalek soyundan gelenler (Şemot 17).
Talmud ve Midraş’ta Edom daha sonra Roma İmparatorluğu ile özdeşleştirilir. Çünkü Roma da İsrael’e karşı savaşmış ve Tapınağı yıkmıştır (M.S. 70).
Sonuç: Esav → Edom → Roma → hristiyanlık ve Batı uygarlığı hattı.
3. Sembolik Düzlem
Renk: Kırmızı → kan, şiddet, güç, savaş. Esav’ın avcılığı, kılıçla yaşaması (Bereşit 27:40) bu hattı doğrular.
Toprak / Madde: Adama = toprak, Edom = kırmızı toprak → maddeyle ve bedenle özdeşlik. Esav, maddenin efendisi olarak tanımlanır.
4. Kabala / Tohu–Tikun Düzlemi
Ari ve Zohar’da “Edom” kelimesi doğrudan Tohu’nun yedi kralına bağlanır (Bereşit 36:31–39).
Orada “Yisrael’de kral olmadan önce Edom’da krallık eden krallar” ifadesi vardır. Ari, bunu Şevirat haKelim’in sembolü olarak yorumlar: her kral tek başına hüküm sürer, sonra ölür → sefirotun bağımsızlığı, dengesizlik ve kırılma.
Esav/Edom → Tohu’nun bu dengesiz enerjilerini yeryüzünde temsil eder.
Bu nedenle Esav’ın “Edom” ile ilişkilendirilmesi, sadece biyolojik veya tarihsel değil, kozmik bir işarettir. O, Tohu’nun kırık kıvılcımlarını taşır.
5. Karşılaştırmalı Tablo
| Katman | Neden “Edom”? | Açıklama |
| Literal | Kırmızı yemek, kırmızı doğum | Esav’ın kızıllığı ve mercimek karşılığında mirasını satması |
| Tarihsel | Edom ulusu → Roma | Esav’ın soyundan gelenler, İsrael’in düşmanı |
| Sembolik | Kırmızı = kan, şiddet | Avcı, kılıç, güç |
| Kabala | Edom kralları = Tohu’nun kırıkları | Her kral tek başına hükmeder, sonra ölür → dengesizlik |
Sonuç
Esav’ın Edom ile ilişkilendirilmesi çok katmanlıdır:
Literal düzlemde yemek ve renk üzerinden,
Tarihsel düzlemde soy ve ulus üzerinden,
Sembolik düzlemde şiddet ve beden üzerinden,
Kabalistik düzlemde ise Tohu’nun kırık kralları üzerinden.
Yani “Edom” adı, Esav’ın hem karakterini, hem soyunu, hem de kozmik işlevini özetleyen bir şifre haline gelir.
Edom Kralları ve Tohu’nun Kırılması
Bereşit 36:31–39 şöyle der:
“Ve bunlar, Yisrael’de kral olmadan önce, Edom ülkesinde kral olmuş krallardır…”
Ardından sekiz kral listelenir. Ari’ye göre bunlar Tohu sefirotunun dengesiz, tek başına hükmeden yapısını simgeler.
Tablo: Edom Kralları ↔ Tohu Sefirot Kırılması
| Edom Kralı (Bereşit 36) | Özellik / Şehir | Kabalistik Karşılık (Tohu) | Açıklama |
| Bela ben Beor (Dinahava’dan) | “Yutma” anlamı | Keter/Da’at’ın kırığı | Başlangıçta tüm ışığı “yutan” kral; denge olmayınca kap kırılır. |
| Yovav ben Zerach (Bozra’dan) | “Parlama” | Hokhmah’ın kırığı | Saf ışık; ama sınır olmayınca kap çatlar. |
| Huşam (Teman’dan) | “Sessizlik, sıkıştırma” | Binah’ın kırığı | Aklın sınırlaması bile tek başına hükmedince kırılır. |
| Hadad ben Bedad (Avit’ten) | “Şiddet, çatışma” | Hesed’in kırığı | Sevgi/güç tek başına olduğunda kaosa dönüşür. |
| Samlah (Masreka’dan) | “Örtmek, renklendirmek” | Gevurah’ın kırığı | Yargı tek başına hâkim olunca ölüm getirir. |
| şaul (Rehovot haNahar’dan) | “Boşluk” | Tiferet’in kırığı | Uyum merkezi bile yalnız hükmedince boşluk yaratır. |
| Ba’al Hanan ben Akbor | “Lütuf sahibi, kemirici” | Netzah–Hod’un kırıkları | Zafer ve ihtişam tek başına olunca yıkıcı. |
| Hadad (Pau’dan, Mehetavel’in kocası) | “Yeniden şiddet” | Yesod’un kırığı | Bağlayıcı güç tek başına olunca parçalanma getirir. |
Not: Ari, bu sekiz kralı “Tohu sefirotunun tek tek hükmedip denge kuramadan kırılması” olarak yorumlar. Her biri “yalnız yaşar, sonra ölür.”
Öğretici Nokta
Edom Kralları → tarihsel-soy hattı.
Tohu Kırıkları → kozmik-ruhsal hattı.
Aynı metin (Bereşit 36) hem tarih hem kozmoloji şifresi taşır.
Bu nedenle Esav/Edom yalnızca tarihsel bir ulusun atası değil; Kabalistik düzlemde şevirat haKelim’in insan dünyasındaki izdüşümüdür.